Choroba afektywna jednobiegunowa, powszechnie nazywana depresją, to jedna z najczęściej rozpoznawanych chorób psychicznych. Według raportu Narodowego Funduszu Zdrowia z 2018 roku, w Polsce usługi związane z rozpoznaną depresją zostały udzielone 630 tysiącom pacjentów. Jednakże ta liczba nie jest w pełni rzetelna, ponieważ wiele osób, pomimo obecności objawów, nie zdecyduje się na konsultację z specjalistą.
Depresja to ogólna nazwa grupy zaburzeń psychicznych, które dzielą się na różne podkategorie. Kluczowe objawy obejmują obniżenie nastroju, anhedonię (brak zdolności do odczuwania radości) oraz zmniejszenie energii prowadzące do zwiększonej męczliwości i braku chęci do aktywności, utrzymujące się przez co najmniej dwa tygodnie. Dodatkowo mogą wystąpić takie symptomy jak osłabienie koncentracji, poczucie winy, obniżone poczucie własnej wartości, pesymistyczne spojrzenie na przyszłość, problemy ze snem i apetytem, a także myśli i czyny samobójcze. Jeśli te objawy utrzymują się dłużej, wskazane jest skonsultowanie się ze specjalistą.
Co powoduje depresję?
Istnieje wiele teorii dotyczących czynników wywołujących depresję. W artykule „What causes depression in adults?” M. Bembnowska i J. Jośko-Ochojska oraz w książce Roberta Leahy’a „Pokonaj depresję zanim ona pokona Ciebie” opisano najważniejsze z nich.
Są to na przykład:
- Traumatyczne sytuacje i trudne doświadczenia życiowe, związane z problemami rodzinymi, wysokim poziomem stresu, oraz uzależnieniami (własnymi lub osób bliskich).
- Samotność i osłabienie więzi społecznych, osłabienie relacji społecznych.
- Wewnętrzne wartości i społeczne normy, którym trudno sprostać, oraz tendencja do porównywania się z innymi ludźmi.
- Inne zaburzenia i choroby psychiczne, takie jak zaburzenia osobowości (m.in. borderline), schizofrenia, czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
- Problemy z regulacją emocji, które mogą prowadzić do nadmiernego spożywania alkoholu, palenia, przyjmowania leków czy narkotyków.
Wszystkie wymienione czynniki są związane lub mogą być przyczyną zakłóceń w neuroprzekaźnictwie w ośrodkowym układzie nerwowym, szczególnie dotyczącym serotoniny, dopaminy i noradrenaliny, co prowadzi do rozwoju depresji.
Kto może zachorować?
Depresję najczęściej diagnozuje się w młodym dorosłym wieku (do 30. roku życia). U kobiet pierwszy epizod depresyjny może wystąpić nawet w wieku 15-19 lat, u mężczyzn zazwyczaj między 24. a 29. rokiem życia, ale może się pojawić w każdym wieku. Coraz częściej depresja dotyka także dzieci i młodzież, często będąc wynikiem współwystępowania innych zaburzeń i objawiając się działaniami autodestrukcyjnymi. U młodszych dzieci chorobę można rozpoznać na podstawie większej drażliwości, niechęci do współpracy, apatii i utraty zainteresowania wcześniej lubianymi czynnościami.
Tekst ten ukazał się na stronie Fundacji Bez Klamek: https://www.fundacjabezklamek.pl/depresja/